indeplaatsstelling

Indeplaatsstelling: wat houdt het in en hoe werkt het?

Komt het voor dat een ander voor jou schade vergoedt die eigenlijk door een derde veroorzaakt is? Dan kan de regeling van indeplaatsstelling een rol spelen. Maar wat houdt indeplaatsstelling precies in? En hoe werkt het? We zetten de belangrijkste punten op een rij.

Wat is indeplaatsstelling?

Indeplaatsstelling, ook wel subrogatie genoemd, is een juridische constructie waarbij iemand die schade van een ander vergoedt, in de plaats treedt van die ander. De vergoeder kan dan de schade verhalen op degene die in eerste instantie aansprakelijk was.

Stel bijvoorbeeld dat jouw laptop gestolen wordt. Gelukkig heb je een goede inboedelverzekering, die de schade vergoedt. Je verzekeraar mag het uitgekeerde bedrag vervolgens zelf proberen te verhalen op de dief. De verzekeraar stapt als het ware in jouw schoenen.

De indeplaatsstelling gebeurt van rechtswege. Je hoeft dus als benadeelde zelf niets te doen. Het is een automatisch gevolg van het vergoeden van schade door een ander. De wet regelt dit in artikel 6:145 BW.

Wanneer indeplaatsstelling?

In welke situaties speelt de regeling van indeplaatsstelling een rol? De belangrijkste voorbeelden op een rij:

• Bij schadevergoeding door een schadeverzekeraar, zoals een inboedel- of aansprakelijkheidsverzekering.
• Als een werkgever het loon doorbetaalt van een geblesseerde werknemer en de schade verhaalt op de veroorzaker.
• Wanneer de overheid uitkeringen verstrekt aan slachtoffers en deze verhaalt op de aansprakelijke partij.
• Bij schadevergoedingen die onderling tussen schadeverzekeraars worden verhaald.

Kortom: indeplaatsstelling doet zich voornamelijk voor tussen institutionele partijen, zoals verzekeraars en de overheid. Particulieren hebben er in de praktijk weinig direct mee te maken.

Wat zijn de gevolgen van indeplaatsstelling?

Welke gevolgen heeft indeplaatsstelling voor de verschillende partijen?

• Voor het slachtoffer verandert er niets. Die blijft recht houden op volledige schadevergoeding.
• De vergoeder (bijv. verzekeraar) krijgt het recht om de schade te verhalen op de aansprakelijke partij.
• De aansprakelijke partij krijgt te maken met een vordering van de vergoeder. Vaak gaat dit via een regresvordering.
• Het verhaalsrecht van de vergoeder is beperkt tot maximaal het uitgekeerde bedrag.
• De verjaringstermijn voor het verhaalsrecht is gelijk aan die van de oorspronkelijke vordering.

Indeplaatsstelling leidt dus idealiter tot een eerlijke spreiding van schade: de veroorzaker betaalt, het slachtoffer is schadeloos gesteld.

Wanneer is indeplaatsstelling uitgesloten?

Hoewel indeplaatsstelling een wettelijk recht is, zijn er ook situaties waarin het is uitgesloten:

• Als partijen afspreken dat indeplaatsstelling niet mogelijk is. Dit moet expliciet worden overeengekomen.
• Wanneer de wet indeplaatsstelling uitsluit. Dit geldt bijvoorbeeld voor de WIA en Wajong.
• Als het onredelijk is om indeplaatsstelling toe te passen. Bijvoorbeeld bij schenkingen.
• Wanneer het gaat om vrijwillige vergoedingen, waartoe de vergoeder niet verplicht was.
• In sommige gevallen bij deelbetalingen en bij eigen schuld van de vergoeder.

Kortom: de wet maakt enkele uitzonderingen op de regel. Het blijft dus zaak om de specifieke situatie juridisch goed te bekijken.

Hoe werkt indeplaatsstelling bij deelbetalingen?

Wat nu als de vergoeding maar een deel van de schade dekt? Of als de vergoeder zelf medeverantwoordelijk is? Dan wordt het iets ingewikkelder. We lichten toe hoe indeplaatsstelling bij deelbetalingen werkt.

• Bij deelbetalingen geldt indeplaatsstelling evenredig voor het gedeelte dat is betaald.
• De benadeelde behoudt zelf het recht om het restant op de aansprakelijke partij te verhalen.
• Is de vergoeder echter zelf medeverantwoordelijk, dan wordt zijn deelverhaal verminderd naar rato van zijn eigen schuld.
• Vergoedt dezelfde partij later het restant, dan schuift zijn verhaalsrecht weer op naar dat deel.
• Vergoedt een andere partij het restant, dan ontstaat voor dat deel weer een nieuw verhaalsrecht.

Bij deelbetalingen is de situatie dus complexer. Vaak moet de rechter uiteindelijk bepalen wat ieders verhaalsrechten zijn.

Gerechtelijke procedure

Deurwaarder

Faillissement aanvragen

Kort geding